2023.11.09. Eksperci rady na spotkaniu branżowym

Czy leci z nami pilot? Czy kompetentne kadry są na pokładzie? I co z tym kosmosem?

Na te i wiele innych pytań starali się znaleźć odpowiedzi praktycy i eksperci sektora lotniczego i kosmicznego: Kinga Gruszecka, Aleksandra Radecka, Andrzej Dąbrowski, Seweryn Ścibior i Tomasz Ciepieńka. Dobrą okazją do wymiany spostrzeżeń była prezentacja wyników Raportu Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego II oraz nakreślenie możliwych scenariuszy rozwoju branży lotniczo-kosmicznej przez najbliższe lata.

Spotkanie otworzyła Dyrektor Departamentu PARP Paulina Zadura, koordynatorem merytorycznym badania była dr Melania Nieć, a spotkanie znakomicie prowadziła Monika Dawid-Sawicka.

Badanie BKL, przygotowane pod kierunkiem Adama Rybkowskiego, wskazuje, że w branży dominują mikroprzedsiębiorstwa (25 771 podmiotów), które stanowią 96,1% przedsiębiorstw w sektorze. 804 podmioty stanowią firmy małe – 3,0% przedsiębiorstw w sektorze, zaś 195 podmiotów stanowią średnie przedsiębiorstwa – 0,7% przedsiębiorstw w sektorze. Najmniej liczną grupę stanowią duże podmioty – 0,2% ogółu przedsiębiorstw w branży (50 podmiotów).

Dla sektora, w którym dominują mikroprzedsiębiorstwa, istnieje wiele możliwości i wyzwań. Ważne jest, aby rząd, organizacje branżowe i sami przedsiębiorcy podejmowali działania, które pomogą wykorzystać korzyści płynące z dominacji mikroprzedsiębiorstw, jednocześnie minimalizując zagrożenia. Może to obejmować wsparcie finansowe, szkolenia, dostęp do rynków i innowacje technologiczne. Działania te mogą pomóc w rozwoju branży i zwiększeniu jej konkurencyjności, a także w zminimalizowaniu potencjalnych trudności związanych z dominacją mikroprzedsiębiorstw.

Przemysł lotniczo-kosmiczny w Polsce cechuje się dużym zróżnicowaniem. Różnorodność ta wynika z jednej strony z długoletnich tradycji związanych z lotnictwem i świeżości rozwoju przemysłu kosmicznego w Polsce, która zaczęła się rozwijać w następstwie przystąpienia Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w 2012 roku.

Pracownicy z doświadczeniem w sektorze lotniczym mogą przekształcić swoje umiejętności i wiedzę na potrzeby sektora kosmicznego, zwłaszcza jeśli chodzi o projektowanie, inżynierię i zarządzanie projektami. Wiele dziedzin w przemyśle lotniczym i kosmicznym korzysta z podobnych technologii i rozwiązań inżynieryjnych. Wiedza zdobyta w lotnictwie, materiały kompozytowe, aerodynamika, kontrole lotu, może być wykorzystywana w sektorze kosmicznym. Istniejące uniwersytety, szkoły techniczne i ośrodki badawcze specjalizujące się w lotnictwie mogą dostarczać wykwalifikowanych specjalistów do pracy w sektorze kosmicznym. Ponadto, studenci mogą być kształceni na odpowiednich kierunkach, aby spełnić potrzeby sektora kosmicznego.

Różnorodność przemysłu lotniczo-kosmicznego w Polsce może stanowić zarówno szansę, jak i wyzwanie w kontekście myślenia o przyszłości i scenariuszach rozwoju sektora. Ważne jest, aby rozwijać strategie rozwoju sektora kosmicznego, które uwzględniają zarówno tradycje w dziedzinie lotnictwa, jak i specyficzne potrzeby i możliwości sektora kosmicznego. Dbałość o edukację, rozwijanie talentów i inwestycje w badania i rozwój mogą przyczynić się do efektywnego wykorzystania potencjału sektora kosmicznego w Polsce.
Polski przemysł lotniczy może specjalizować się w różnych dziedzinach, co może wpłynąć na jego konkurencyjność i zdolność do rywalizacji na rynku kosmicznym. Ważne jest zrozumienie, w których obszarach Polska może osiągnąć przewagę konkurencyjną w sektorze kosmicznym.

Opisane w Raporcie dane wskazują na pewne paradoksy w relacji między sektorem edukacji a sektorem lotniczo-kosmicznym. Pomimo ogólnego przekonania pracodawców, że programy edukacyjne odpowiadają zapotrzebowaniu na umiejętności, może istnieć wiele obszarów, które nie są tak dobrze dostosowane jak inne. Istnieją różnice między pracodawcami z różnych rodzajów firm, gdzie przedsiębiorcy z małych firm częściej są przekonani o dopasowaniu. To może wynikać z faktu, że większe firmy często mają bardziej zróżnicowane i wyspecjalizowane potrzeby, które mogą być mniej precyzyjnie objęte ogólnymi programami edukacyjnymi.

Aby uniknąć negatywnych konsekwencji, branża lotniczo-kosmiczna w Polsce może rozważyć bardziej aktywne zaangażowanie we współpracę z uczelniami i szkołami technicznymi. To może obejmować udział w programach praktyk, sponsorowanie projektów badawczych, lub rozwijanie specjalistycznych programów kształcenia dostosowanych do potrzeb sektora kosmicznego. Współpraca taka może pomóc w zwiększeniu dostępu do talentów i umożliwić dostosowanie kształcenia do potrzeb branży, co w dłuższej perspektywie przyczyni się do jej rozwoju i konkurencyjności.

Przenikanie kompetencji i stanowisk między różnymi branżami to zjawisko, które staje się coraz bardziej powszechne w obliczu dynamicznych zmian technologicznych i rozwoju nowych dziedzin. W branży lotniczo-kosmicznej, rosnące zapotrzebowanie na stanowiska hybrydowe oznacza, że pracownicy z różnych dziedzin mogą znaleźć zatrudnienie.

Coraz szersze zastosowania nawigacji i obserwacji satelitarnej może również przyciągać pracowników z innych branż. Na przykład, firmy z sektora transportu, telekomunikacji, rolnictwa, zarządzania zasobami naturalnymi, a nawet rozrywki mogą potrzebować ekspertów od analizy danych satelitarnych i nawigacji. To może prowadzić do konkurencji o podobną grupę pracowników, zwłaszcza w dziedzinach związanych z analizą danych i inżynierią.

W rezultacie, rynek pracy może stawać się coraz bardziej dynamiczny i konkurencyjny, a pracownicy o szerokich umiejętnościach i elastyczności w dostosowywaniu się do różnych dziedzin będą mieli przewagę. Dlatego ważne jest, aby edukacja i rozwój zawodowy uwzględniały potrzebę poszerzania kompetencji i dostosowywania się do zmieniających się wymagań rynku pracy.

Postępujący rozwój i rosnąca powszechność wykorzystania systemów bezzałogowych wpłynie na wzrost zapotrzebowania na wykwalifikowanych operatorów bezzałogowych statków powietrznych (posiadających również wiedzę na temat prawa lotniczego oraz ruchu powietrznego). Jednak aby plany i scenariusze wzrostu zapotrzebowania na wykwalifikowanych operatorów bezzałogowych statków powietrznych oraz specjalistów łączących kompetencje IT z wiedzą branżową były realizowane, branża lotniczo-kosmiczna będzie potrzebować m.in. rozwinięcia programów kształcenia interdyscyplinarnego, i dostosować programy nauczania do rzeczywistych potrzeb branży oraz nawiązywać partnerstwa z instytucjami badawczymi, aby pozyskiwać wiedzę i nowe technologie.

Podsumowując, Polska ma potencjał do rozwijania przemysłu lotniczo-kosmicznego, ale utrzymanie i rozwijanie tego potencjału wymaga ciągłych inwestycji w edukację, badania i rozwój oraz współpracę międzynarodową. Konkurencja na międzynarodowym rynku lotniczym i kosmicznym jest intensywna, więc istotne jest ciągłe dążenie do innowacji i doskonalenia w celu wyprzedzenia konkurencji.
Na temat przyszłości i potrzeb branży starali się odpowiedzieć zaproszeni goście i członkowie Sektorowej Rady ds. Kompetencji przemysłu lotniczo-kosmicznego podczas webinarium przy Okrągłym stole w dniu 9 listopada.